De dramadriehoek in co-ouderschap: waarom je vastloopt in dezelfde ruzies (en hoe je eruit komt)
Steeds weer hetzelfde patroon. Een wisselmoment, een appje, een telefoontje over school… en tóch eindig je in dezelfde discussie. Dat voelt machteloos en frustrerend. Dit is geen toeval: vaak zit je onbewust gevangen in de dramadriehoek. In dit artikel leg ik uit hoe die werkt, waarom dit patroon zo hardnekkig is en hoe jij er, ook in je eentje, uit kunt stappen.
1. De psychologische basis: waarom werkt de dramadriehoek zo sterk?
De dramadriehoek is ontwikkeld door psycholoog Stephen Karpman binnen de Transactionele Analyse*.
Rollen zijn reflexen: onder stress schiet je automatisch in een rol (Aanklager, Slachtoffer of Redder). Je brein kiest de snelste route → oude patronen.
Het voelt veilig, maar werkt averechts: ook al levert de rol je geen oplossing op, hij voelt vertrouwd.
Daarom wissel je snel van rol: in één ruzie kan iemand van Slachtoffer naar Aanklager gaan (“ik kan dit niet” → “het is jouw schuld”).
De dramadriehoek - www.voorinzichtmediation.nl
Hoe herken je dit in co-ouderschap?
De dramadriehoek klinkt abstract, maar wordt zichtbaar in hele concrete situaties:
Appjes: Je ex stuurt verwijtend “je bent altijd te laat”. Jij verdedigt je (“het verkeer zat tegen”) en eindigt misschien met “laat maar, ik regel het zelf wel”.
Wisselmomenten: Ouders bekvechten bij de voordeur vaak in bijzijn van de kinderen.
Schoolkeuzes: De één verwijt de ander geen interesse te tonen, de ander voelt zich buitengesloten, waarna iemand besluit: “laat mij het maar regelen.”
Vakanties: Onderhandelingen lopen vast omdat beide ouders blijven hangen in beschuldigen of machteloosheid.
Herken je hoe energie hier weglekt zonder dat er écht een oplossing komt?
Waarom blijf je hangen?
Emotionele reflexen: stress + oude patronen = automatisch gedrag.
Ongelijke verwerking: de één is sneller door de scheiding heen dan de ander, wat de dynamiek versterkt.
Geen ruimte voor volwassen communicatie: zolang je in de driehoek blijft, mis je de positie waarin je feitelijk en gelijkwaardig spreekt.
Hoe stap je uit de dramadriehoek?
Er is geen quick fix, maar er zijn wel praktische manieren:
Herken je eigen rol: ben jij de redder, de aanklager of het slachtoffer? Zelfreflectie is stap één.
Stop met reflex-communicatie: neem letterlijk een pauze. Een app hoeft niet direct terug.
Kies de volwassen positie: gebruik feitelijke taal en maak concrete voorstellen.
Voorbeeld: i.p.v. “je bent altijd te laat” → “ik wil dat de wissel duidelijk verloopt. Mijn voorstel: 17:00 of 17:30. Wat past voor jou?”
Oefen nieuw gedrag: oude patronen slijten langzaam. Verwacht geen perfectie, maar elke keer dat je de cirkel doorbreekt is winst.
En de kinderen?
Kinderen voelen de spanning in de driehoek haarscherp aan. Als ouders in deze patronen blijven hangen, ervaren kinderen loyaliteitsconflicten en stress. Uit de driehoek stappen is dus niet alleen voor je eigen rust, maar óók voor hun veiligheid en stabiliteit.
Conclusie
De dramadriehoek is een krachtig model om te begrijpen waarom co-ouders steeds in dezelfde cirkels belanden. Het herkennen van de rollen is de eerste stap. De echte verandering begint bij het kiezen van een volwassen positie – feitelijk, rustig, en gericht op afspraken in plaats van strijd.
Wil je dit toepassen in jouw situatie?
In mijn 1-op-1 begeleiding help ik je patronen herkennen en doorbreken, zodat jij meer rust en regie krijgt.
In co-ouderschapsmediation begeleid ik jullie samen om uit de dramadriehoek te stappen en afspraken te maken die werken voor jullie én jullie kinderen.
Plan hier een intake of lees meer bij Werken met mij.
*Transactionele Analyse (TA) is een theorie van psychiater Eric Berne om menselijk gedrag en communicatie te begrijpen en te verbeteren, uitgaande van drie ego-posities (Ouder, Volwassene, Kind) en het geloof in zelfverantwoordelijkheid. Het doel is om inzicht te krijgen in patronen, bewustere keuzes te maken en autonomie te vergroten in relaties en in organisaties.